Locatiegegevens PAS-meldingen moeten openbaar worden gemaakt

Op 27 januari 2021 heeft de Raad van State uitspraak gedaan in een zaak waarbij twee verzoeken op de Wet openbaarheid van bestuur (Wob) deels werden afgewezen. De milieuorganisatie Coöperatie Mobilisation for the Environment (MOB) verzocht de minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit om alle PAS-meldingen openbaar te maken. Aan dit verzoek werd gehoor gegeven, met uitzondering van de locatiegegevens, welke werden geweigerd om privacyoverwegingen.  

Tussen 2015 en 2019 was op grond van het Programma Aanpak Stikstof (PAS) voor activiteiten met een beperkte stikstofuitstoot geen vergunning nodig. Bedrijven konden met een melding volstaan. Eerder oordeelde de Afdeling (ECLI:NL:RVS:2019:1603) dat de betreffende bedrijven alsnog vergunningplichtig zijn. MOB verzocht openbaarmaking van de complete AERIUS-berekeningen, met o.a. persoonsgegevens zoals namen, privéadressen, topografische kaarten om zo een volledig beeld te krijgen van de omvang van de stikstofdepositie. De Wob-verzoeken omvatte ongeveer 3.500 meldingen. De minister besloot persoonsgegevens niet openbaar te maken, wegens de dreiging van dierenrechtenextremisme. MOB ging hiertegen in bezwaar en werd eerder in het gelijk gesteld door de rechtbank Noord-Nederland. De minister en LTO gingen hiertegen in hoger beroep bij de Afdeling bestuursrechtspraak.  

De Wob regelt welke gegevens door de overheid openbaar moeten worden gemaakt en welke niet. De wet vloeit voort uit het grondwettelijke uitgangspunt dat de overheid openbaarheid betracht bij de uitvoering bij haar taak (artikel 110 van de Grondwet). In de Wob wordt telkens de afweging gemaakt tussen het belang van openbaarmaking en andere belangen. Uit de Wob blijkt dat veel waarde wordt gehecht aan het openbaar maken van milieu-informatie.  

In de Wob is bepaald dat eerbiediging van de persoonlijke levenssfeer niet zwaarder weegt dan openbaarmaking, indien het gaat om ‘milieu-informatie’ die betrekking heeft op ‘emissies in het milieu’. De Afdeling oordeelde eerder (ECLI:NL:RVS:2019:795) dat locatiegegevens moeten worden aangemerkt als milieu-informatie in de zin van artikel 19.1a, eerste lid, van de Wet milieubeheer, voor zover het adres gelijk is aan de locatie van de activiteiten waarvoor de melding is gedaan. Ook is de Afdeling van mening dat de locatiegegevens vallen onder ‘emissie in het milieu’. De Afdeling baseert zich hierbij op Europese rechtspraak (zie voor verdere uitleg uitspraak ECLI:NL:RVS:2017:2211) waarin ‘informatie over emissies in het milieu’ zo uitgelegd wordt dat daaronder niet alleen informatie over de emissies als zodanig valt, dat wil zeggen inlichtingen over de aard, de samenstelling, de hoeveelheid, de datum en de plaats van deze emissies, maar ook gegevens over de invloeden die deze emissies op kortere of langere termijn op het milieu hebben. Locatiegegevens vallen hier dus onder, aldus de Afdeling. Tot slot oordeelde de Afdeling dat ook van de uitzonderingsgrond van artikel 10, zevende lid, van de Wob geen sprake is. Hierop kan enkel een beroep worden gedaan indien objectieve omstandigheden het met het oog op de beveiliging van de betrokken bedrijven en het voorkomen van sabotage het noodzakelijk maken dat openbaarmaking van de verzochte milieu-informatie achterwege blijft. Hiervan was geen sprake, aangezien de dreiging van dierenrechtenextremisme en de eventueel daaruit voortvloeiende schade onvoldoende concreet en aannemelijk is. De uitspraak heeft tot gevolg dat de minister de gegevens van 10 bedrijven alsnog openbaar moet maken.  

Op 26 januari 2021 heeft de Tweede Kamer het wetsvoorstel de Wet openbare overheid (Woo) aangenomen, welke de Wob per 2023 zal vervangen. De Woo regelt dat overheden voortaan actief documenten openbaar moeten maken.