Die vraag werd mij onverwachts gesteld, door een advocaat gezondheidsrechten uit Uganda. Aan dat moment denk ik, zodra mij gevraagd word naar mijn drijfveren. Waarom vind ik het werk van een jurist milieurecht zo belangrijk?
De ontmoeting met die advocaat was jaren geleden. Het was een warme, broeierige dag. Onweer hing in de lucht. Ik zat in de trein van Amersfoort naar Groningen. Door een storing of ongeluk, de reden weet ik niet meer, moesten we in Beilen uit de intercity en per bus onze weg vervolgen. De meeste reizigers maakten zich nergens druk om, maar naast mij stond een man. Bepakt en bezakt met meerdere koffers. Hij keek vragend om zich heen.
De beste man kwam uit Uganda en is daar advocaat gezondheidsrechten. Hij was op weg naar Groningen, net als ik. Zoals eigenlijk alles in ons land was het vervangend vervoer goed geregeld: onze bus stond al klaar. We zaten naast elkaar en raakten in gesprek over de verschillen tussen Uganda en Nederland. Toen reden we langs een meer, waar een stuk of vijftig bootjes aan de kade lagen. Hij wees en vroeg geïnteresseerd: “Are these boats for fishing?”
Ik antwoordde dat de bootjes voor recreatie zijn. Hij was verbaasd hoe welvarend Nederland is. Een welvaart die pas echt concreet wordt als je denkt aan Afrikaanse landen, zoals Uganda. Een aantal van onze afgedankte recreatiebootjes zal daar misschien terechtkomen en gebruikt worden als vissersboot. Waarin een vader voor zijn broodwinning elke ochtend vroeg moet uitvaren om vis te vangen.
Ik kreeg een spiegel voorgehouden, die liet inzien hoe rijk we in Nederland zijn en waarom we dat zijn: Are these boats for fishing? Vrijwel alle economische activiteit doen wij hier op industriële schaal: voedsel, chemicaliën, elektrische apparaten en kleding. Maar ook onze dienstverlening en onze dagelijkse reizen naar het werk zijn complexe en enorme logistieke ketens. Zelfs onze recreatie! We gebruiken boten voor plezier, die een ander nodig zou hebben om te kunnen leven. Die bootjes moeten ook gebouwd, vervoerd en onderhouden worden.
Al die productie brengt ons ontzettend grote rijkdom, maar dat komt met een prijs. Met haast onzichtbare risico’s. De gevolgen van onze industrie zijn ingrijpend. Het zorgt voor ongemakken, zoals geur- en geluidsoverlast, lucht- en bodemvervuiling. Gaan we daar verstandig genoeg mee om? Beschermen we onze leefomgeving voldoende?
Waarom ik het werk van een jurist milieurecht zo belangrijk vind? Omdat we onszelf soms een spiegel moeten voorhouden. Als we zowel onze rijkdom als een prettige leefomgeving willen behouden, dan moeten we bewust zijn van de impact van de productie (en welvaart) op het milieu. Zoals die advocaat mij een spiegel voorhield in de trein naar Groningen, zo is het mijn rol als jurist om spiegels voor te houden in de industriële keten. Maken we de juiste afspraken om de impact van onze productie voor het milieu te beperken? Houden we ons daaraan? Daarom vind ik het werk van een jurist milieurecht zo belangrijk.
